Wat er wél doorging op Bevrijdingsdag
Heb je zelf een foto van Bevrijdingsdag 2020 gemaakt? Stuur ‘m naar info@tourdewaal.nl.
Theatervoorstelling ‘Echo’s uit de Oorlog’
Dit jaar zou Toneelgroep T-jater met haar voorstelling ‘Echo’s uit de Oorlog’ vieren dat Nederland 75 jaar geleden na een periode van 5 jaar oorlog werd bevrijd. Helaas is deze theatervoorstelling voor dit jaar komen te vervallen: hij wordt verplaatst naar mei 2021. Toch wilde T-jater het moment van 75 jaar bevrijding niet stil voorbij laten gaan. Daarom heeft de schrijver/regisseur van de groep een korte videofilm gemaakt, die op vrijdag 1 mei om 20:30 uur in première ging op YouTube. De video is nog steeds te zien:
Zaltbommel
Kunstproject Bommelerwaard Herdenkt – Vrije Vogels!
De workshops in het MuseumAtelier, ter ere van Bommelerwaard Herdenkt 75 jaar Vrijheid, konden in de bevrijdingsweek helaas niet doorgaan. Daarom werd drie weken geleden in overleg met de Gemeente Zaltbommel het kunstproject ‘Vrije Vogels’ online gelanceerd via social media.
Met een filmpje en een werkblad konden mensen thuis aan de slag en daarbij hun creativiteit en fantasie de vrijheid geven.
Een vrije vogel als symbool voor vrede, vrijheid, gelijke rechten en zorg voor elkaar! Toepasselijker kon het niet in deze ‘opgehokte’ corona-tijden.
Ouders en grootouders gebruikten het ludieke project om op een luchtige manier de herdenking, betekenis en gebeurtenissen met hun kinderen te bespreken.
In totaal zijn er 125 unieke vogels ingestuurd door kinderen én volwassenen, waarvan 75 vogels een plekje hebben gekregen op een herdenkingsvaandel.
De vogels zijn losjes geïnspireerd op de lapjesrokken uit de bevrijding en de vogeltekeningen van Fiep Westendorp.
De herdenkingsvaandel hangt vanaf 5 mei buiten bij het Museum Stadskasteel Zaltbommel. Alle andere ingezonden vogels worden straks tijdens de bevrijdingsexpositie digitaal geëxposeerd. Hopelijk kan vanaf 1 juni het MuseumAtelier en het Museum, aangepast aan de veiligheidsvoorschriften, weer openen.
Brakel
Dirre van Dalen (95 jaar) uit Brakel schreef haar eerste boek, over haar jeugdherinneringen in WOII. Op 5 mei was de officiële overhandiging van het eerste exemplaar aan voorzitter Ronald Looijen van Stichting De Vier Heerlijkheden. Dirre heeft de smaak te pakken en is alweer bezig met schrijven.
Tiel
Kunstenaars Guusje Kaayk, Ans van den Hurk en Hans Vernooij hebben hun project ‘Torens voor de Vrede’ vertaald in een andere vorm. Waar eerst torens in de buitenlucht zouden worden gebouwd, als onderdeel van Tour de Waal, zijn de kunstobjecten nu te zien in de etalages van de Tielse binnenstad. Zo kan iedereen het op eigen manier bekijken, nog de hele maand mei lang.
Haaften
“Rare 5 mei vandaag”, meldt Ditty van Horssen vanuit Haaften. “Geen broodjes ingepakt, geen molen versierd, geen linten langs de dijk, maar deze laatste hebben vandaag een andere bestemming gekregen. Daar waar ze normaal de oevers van de Waal verbinden, verbinden ze nu de bewoners van de Timmershof in Haaften! (Met een glimlach naar boven).”
Rit op eigen houtje
Van “Joe” kregen we deze foto’s en tekst: “De evenementen en ritten gingen niet door… Maar dat betekent niet dat we thuis bleven, dan maar zelf een rit naar o.a. Zaltbommel en het monument bij Fort Andries.”
Zennewijnen
De Singing Sisters Zennewijnen konden dit jaar niet optreden op de Bol van Zende. Ze deden het daarom ook maar digitaal:
https://www.facebook.com/305446296986954/videos/967085313708591/
Omroep Gelderland
Omroep Gelderland sprak op de ochtend van 5 mei met Tour de Waal-organisator Jan van den Berg:
Ingezonden foto’s
Deze foto’s kregen we ook toegestuurd:
DE TOUR de WAAL gaat DIGITAAL
Poëziewedstrijd Stroomhuis Neerijnen
Tour de Waal poëzie 75 jaar vrijheid. Via Hans Baars ontvingen we een serie gedichten over vrijheid. Klik op de titel om het gedicht te lezen.
(PS de gedichten worden tot de finale van de gedichtenwedstrijd op 4 september anoniem gebruikt om de jurering niet te beïnvloeden.)
De film bewoog nog, langzaam
beeld voor beeld geleden
echo’s uit het verleden
de kleuren steeds vager.
Het geluid al lang verstomd
verwaaid, verweesd en verloren
vergaan na te zijn geboren
in de storm die oorlog heet.
Toch, als zelfs schaduwen van helden
oplossen uit het dagelijks beeld
blijven verhalen aan ons gedeeld
tijdloos de erfenis bewaren.
Opdat wij nooit vergeten.
Dat ik op de zondagmiddag
helemaal niets van plan ben wat te doen?
Hoe weet je dat?
Dat ik maar zit te puzzelen op mijn
oude en nieuwe wegenwijzer?
hoe ik het ook alweer moet doen?
Hoe weet je dat?
Een nieuw adres invoeren!
Want ouden zijn verroest als ijzerdraad?
Affin ik ben natuurlijk net zo dom als het soort varken!
Hoe weet je dat?
En er nooit meer wat heb bijgeleerd?
Mijn schooltijd was in de WO twee
En het schoolgebouw een kazerne met granaten!
Hoe weet je dat?
en dat ik bezig blijf mijzelf maar te vermaken
met onzin rijmpjes en een dwarsliggende tom tom
ik ZAL de weg weer vinden,al word ik niet meer wijzer
Hoe weet je dat?
Dat ik soms opzie tegen dingen
en dat ik altijd bang ben om te laat te zijn
dus ik kom nu toch maar weer bij jou te rade
Hoe weet je dat?
Want zoeken kost mij moeite en soms pijn
als ik opreis wil,maar liever niet alleen
met jou of je man bent of een vrouw of beide
Hoe weet ik dat?
Lees dan mijn vers,het gaat door merg en been.
“Hoe weet je dat,”ving ik op uit een liedje op de TV
En legde mijn gevoelens weer eens Open en Bloot.
Ik ken geen oorlog / Mijn vader wel
De 2e Wereld Oorlog geloof ik.
Hij zegt er niet veel over.
Alleen dat hij het nooit meer wil meemaken.
Hij was ook al in Nederlands-Indië geweest.
Hij wel. Ik weet nergens een flikker van
Leef in vrijheid.
Is toch normaal.
Moet ik daar dankbaar voor zijn?
Voor op mijn knieën liggen?
Eigenlijk wel he?
Mensen hebben gevochten voor mijn vrijheid.
Daar mag ik best een keer over nadenken.
Wij zijn toch een stel verwende krengen.
Die alles als vanzelfsprekend beschouwen.
Opnieuw beginnen.
Respect voor allen die vochten voor de vrijheid
Die ik nu heb.
Laat mij een keer door het stof gaan.
Het spijt me dat ik vrijheid altijd als vanzelfsprekend heb beschouwd.
IK zal het niet meer doen.
IK doe wat ik wil in een vrije wereld
maar ik denk nu wel aan degenen
die het gerealiseerd hebben.
Jongens mooi werk.
Laten we dat voor altijd behouden
Voor altijd.
IK wil niet meer terug.
Vrijheid biedt mogelijkheden
Vrijheid geeft kennis prijs
Vrijheid voor mijn zoon
Luka vond in die vrijheid kennis
en greep met beide handen de kansen aan.
VMBO
MBO niveau 4
HBO
en nu Oxford University
Jongens grijp kansen in een vrije wereld
Denk na/ Grijp kennis
Dit is jouw vrijheid
Die dient zich nu aan
Als voeten staan om stil te staan
en 2 minuten stilte door het lijf kruipen
davert het gebulder van weleer
nog luider door gedachten,
als tranentrekkend oud zeer.
Die twee minuten zo correct
stram, star en zonder plooi
edoch in gedachten verder
terug naar oud bruin gedachtegoed
de overwonnene overwinnaar verworden.
Bevrijd van beperking om te denken
gedachtig aan gevallenen en meer
bevreesd om de snelle boodschap
in slechts twee woorden, de plicht
op juiste keuzen, vandaag juist des te meer.
vrijheid is het houden van hobbykippen
je haan te laten kraaien als de waarheid
geweld wordt aangedaan maar ook de krant
te lezen waarin anders wordt beweerd
vrijheid is wanneer scherprechter en beulsknecht
duiven melken wanneer sabels roesten aan de muur
en kazernes sluiten de dienstplicht opgeschort
vrijheid is geluk dat bevochten is om ongestoord
te kunnen eten met vrouw of man en kind
na de strijd liggen de schappen vol met vrede
fraai verpakt in beloftevol papier geen mens
wil weten hoe lang houdbaar of tot wanneer
men drinkt en klinkt en toost het glas geheven
met een arm die tot in de hemel reikt zelfs de
vijand wordt geprezen omdat hij tot inkeer kwam
ook de herinnering aan de doden zal verkleuren
van diep zwart tot grijs of zelfs geheel verdwijnen
geen standbeeld zal de tand des tijds doorstaan
behaalde resultaten in het verleden
bieden geen garantie voor de toekomst
Aan alles komt een keer een eind. (heus)
Maar aan een eind zit een begin. (natuurlijk)
Begin dus maar en neem de tijd. (niet haasten)
En raak daarmee jezelf niet kwijt. (blijf jezelf)
En neem het mee naar hier of daar, (ga op pad)
heel veel is goed, niets is echt raar. (heus)
Maar verdriet en pijn gaan niet voorbij, (ondervinding)
wel ben je af en toe soms blij, (voor een ander)
maar hoe je het ook went of keer, (niet doen)
soms aan het eind, begint het weer. (ja, soms)
Dan maar beginnen bij ‘t begin, (laat komen)
en zit je er weer middenin! (zie boven)
Maar heus, ééns komt het eind in zicht. (echt waar!)
Dan zien we weer een helder “licht”(geloof maar)
75 JAAR
Het lijkt een eeuwigheid
geleden
dat ze
voor onze vrijheid
streden.
75 JAAR
In vrijheid
doen en laten
dankzij
heldhaftige soldaten.
75 JAAR
Een brug te ver,
de Ginkelse Hei,
ze vochten daar
voor jou en mij.
75 JAAR
Vrijheid
in geen getal te meten,
dit mag nooit of te nimmer
worden vergeten.
75 JAAR
Blijf het benoemen
en hen
voor onze vrijheid roemen.
75 JAAR
Maar hoe spijtig en naar,
wereldwijd tóch nog steeds
dreigend oorlogsgevaar !
Onze wensen uiten zich naar de richting
waar het licht danst op takken van geluk.
In dit spel geen plaats voor bitterheid.
De vrijheid ligt op lippen die tuiten naar
wat mooi is. We zweven, landen wanneer
de wind op de donzige aarde valt.
Uit wortels die de grond doorwoelen, haalt
het verleden kracht.
Boomstronken, door de jaren ingehaald
vertellen bladzijden geschiedenis.
We wakkeren aan, eerst voorzichtig, dan
in volle bloei. En vergeten nooit wat zij
in de harde strijd tot overleven voor ons
en het land deden.
Leven in vrijheid
is een kostbaar bezit
vol klank en kleur,
en geur van mensen;
die, zonder anderen te krenken,
mogen zeggen wat ze denken;
en die hun honger kunnen stillen
en kunnen gaan en staan
waarheen en waar ze willen;
die niet moeten vluchten,
geen oorlog hoeven duchten
hun eigen wetten respecteren
en hun regels weten te waarderen
die niet hoeven buigen en bukken
voor tirannen die hen onderdrukken.
Kortom: Houd uw vrijheid in ere
Om ellende te kunnen weren!
WANT VRIJHEID IS EEN KOSTBAAR BEZIT.
Als ik het voor ’t zeggen had
kenden we honger, nood en oorlog alleen nog uit een verleden geschiedenis.
Als ik het voor ’t zeggen had
was naastenliefde een versleten woord.
Als ik het voor ’t zeggen had
was er geleerd van het verleden
was er genoeg voor iedereen, in overvloed.
Als ik het voor ’t zeggen had
was geen voordeur meer op slot, want aankloppen was niet nodig.
Was ’t scheppingsverhaal helemaal waar, maar dan zonder appel en broedermoord.
Als ik het voor ’t zeggen had
was de Nobelprijs voor de Vrede iets onbegrijpelijks uit een ver verleden
want vrede is even logisch als het ademen van een pasgeboren kind.
Ja vrede is even logisch als het ademen van een pasgeboren kind.
Dus kom en sta hier even stil met mij
bij iedereen die op de vlucht is.
Eet eerst je mond even leeg
voordat we het over honger gaan hebben.
En praat vooral over wat je te zeggen hebt
over mondgedode mensen.
Wanneer het straks weer donker wordt
jij uitkijkt naar het licht van de nieuwe morgen
gedenk dan alsjeblieft iedereen
die ook morgen weer moet leven
in weer een nieuwe donkere dag.
Appelmoes peper zout
koffiemelk.
Díe geef je door.
Vrijheid geef je
door actief respect te tonen
voor andere meningen.
Vrijheid
een regenboog
bruisend palet van opinies
plaats genoeg voor iedereen.
Vrijheid is kwetsbaar broos
onze betere ik
ons verplaatsen in de ander
respect
voor niet-gedeelde meningen.
Vrijheid
ons virtuele gen dat wij doorgeven
door er onvoorwaardelijk naar te leven.
Vrijheid is een werkwoord.
5 mei 1945, Nederland is bevrijd!
Na 5 jaar oorlog en onderdrukking
is ieder zich maar al te bewust
Hoe kostbaar de vrijheid is,
wat de gevolgen zijn van haat
Wat er gebeurt wanneer we het respect voor de medemens
dreigen te verliezen
Hoe waardevol het is
te mogen leven in vrijheid
Keuzes te mogen maken in het volle bewustzijn van onze vrijheid
Maar is er op 5 mei 1945 daadwerkelijk iets veranderd?
Want hebben wij mensen niet altijd een keuze?
In tijden van oorlog, en in tijden van vrijheid?
Tussen goed en kwaad, tussen handelen en niets doen
Tussen haat en liefde, Tussen vertrouwen op God
Of zelf de touwtjes in handen nemen
Tussen wraak nemen
En vergeven
In tijden van oorlog en in tijden van vrijheid,
kan je je afvragen
Had ik een keuze? Heb ik een keuze?
Heb ik tijd om na te denken?
En waar kies ik dan voor?
Als individu maar zeker ook als individu binnen een groep
Of juist als individu binnen een groep
Makkelijk is dat niet
ook niet in vrijheid!
Al die miljoenen doden van WOII verplichten ons
tot bezinning
tot nadenken
over wat leven in vrijheid betekent
zijn we nu echt vrij?
vrij van haat, en
kunnen er voor kiezen
de haat te begraven?
of hebben we niets geleerd
en maken we
keer op keer
dezelfde fouten
Na de bevrijding kruipen een aantal voormalig verzetsstrijders
weer voorzichtig uit hun schuilplaatsen te tevoorschijn
5 jaar lang was je goed of fout
Dat kon niet anders
En nu, bevrijd, en met een hart vol haat
Kiezen zij ervoor om wraak te nemen
op foute dorpsgenoten
in de eigen straat, in de eigen buurt
mannen, vrouwen, en ook kinderen
moeten eraan geloven
het recht struikelt door de straten
en zo wordt op 8 mei 1945
een jonge fiere vrouw van 17 jaar
de vrijheid afgenomen
wat ging er mis?
Was het haar vader?
Lid van Volk en Vaderland
Waren het de Duitsers?
bij het gezin ingekwartierd
Of was het haar uitstraling?
Voel je vrij om het land aan het land
te krijgen als je daar niks meer
te zoeken hebt. Voel je vrij om elders
onbestemd ver te dwalen, ver weg
van al die druktemakers.
Neem de vrijheid om de klokken
tot stilstaan te verplichten,
de boeken definitief te dichten.
Ten leste wordt het tijd
om nooit meer te zwijgen.
Schrijf wie je lief hebt
een vrijbrief. Ruim toch
eindelijk de bergen op, leeg
de rivieren. Sticht vrijplaatsen
voor het afleggen van vlees.
Vrijheid is een reiziger die reist
om z’n naam te vergeten, om te weten
dat enig verband tussen de dingen
niet bestaat. Omdat altijd alles
opnieuw moet kunnen beginnen.
Denkend aan Holland
zag ik een open landschap
waar al het goede oneindig was.
Ervoer ik trots op ons vooruitstrevend volk
met lef en vasthoudendheid aan idealen.
Denkend aan ons land
zag ik vrijheid en tolerantie
voor ieder geloof en overtuiging.
De mengeling die ontstond
heeft ons gemaakt tot wie we zijn.
Zonder al die andere culturen
zou Holland saai geworden zijn.
Soms noodgedwongen door oorlog en armoe
ontvluchten zij naar ons.
Wat een moed is daarvoor nodig!
Maar nu zie ik dat angst gewaardeerd wordt.
Gedraagt men zich als een klootzak
alsof het een fundamenteel recht is.
Is alles altijd de schuld van de ander.
Is de arrogantie vanzelfsprekend.
Als wij niet open stonden voor anderen
zouden wij als een nauwe steeg
in onze beleving te eng geworden zijn.
Waar alleen óns goed waarde zou hebben.
Wat een geestelijke armoe dan.
Maar de ander is niet langer welkom hier.
Historisch besef vervaagt.
Het populisme viert hoogtij.
Toch ook zij kwamen oorspronkelijk van ver.
Maar feiten doen er niet meer toe.
De onlogica viert hoogtij.
De werkelijkheid verdraaid.
De geschiedenis herschreven.
Beweert men zoals het uitkomt.
Is niets meer waar.
Denkend aan nu,
zie ik weinig integriteit.
Kan je nergens meer van op aan.
Heeft niets meer waarde.
Voelt niets meer veilig.
Denkend aan ons Holland,
worden anderen verbannen.
Is men zonder menselijk recht.
Wordt het uitzicht versmald
en is de horizon eindig.
De lucht was /zwart/
Ik was een kind
en spannend in mijn hoofd.
Een beleving die ik nooit vergeet
heb ik mijzelf beloofd.
Het /zwart/ bewoog hoog in de lucht,
het waren er heel veel,
die jankend gierend onverdoofd,
een vliegtuig stort nu neer.
mijn verjaardag is beloofd.
De 10de Mei was het die dag,
en 6 jaar oud word ik.
Ik zat op mijn knie’tjes in mijn bed.
Het /zwart/ vergeet ik niet.
De herinnering is gered.
De oorlogs jaren gaan voorbij
de honger, verdriet en angst.
Mijn vader overlijdt nu ook.
Ik draag zijn kleren: /zwart/.
Mijn jeugd, gaat op, in rook.
De 5de Mei het was DE dag
De feestneuzen gaan op.
Ik trek m’n feestkleren nu aan.
En feestmuts op mijn kop.
/zwart/ is oranje nu voortaan.
In het smetteloze groene gras
staan hier duizenden vergeet-mij-nietjes
op de kaalgevreten botten
van een lang vervlogen jeugd.
Hier ligt, postuum tot heldendom verheven
en voorzien van ster en streep,
de vroeg geknakte bloem der natie.
Ver van huis verdwaalden jonkies
in een spelletje Stratego
dat verpakt in idealen
aan hun ouders was verkocht
Op dit knekelveld van eer
vonden zij hun laatste rustplaats.
Maar die graven stellen vragen,
en een antwoord is er niet.
Wisten zij waarvoor zij vochten?
Wisten zij wat vrijheid was?
Wisten zij iets van het leven
Voor het smoorde in dit gras?
……………………………..?
……………………………..?!
Denkend aan vrijheid
Zie ik duizend gedachten
Geruststellend traag
door mijn hersenpan gaan
Niemand zit dan
op mijn oordeel te wachten
Niemand die mij
tot een mening verplicht
Vrij om te denken aan wat ik maar wil
Kan ik het leven voor even weer aan
……….
Alleen in mijn gedachten kan ik wonen
Ik kan daar dwalen door de ruimtes van mijn ongetemde geest
Van de zolder die nog vol ligt met verstofte idealen
Tot de kelder waar de wijsheid in een weckfles rustig rijpt
Alleen in mijn gedachten voel ik mij volkomen thuis
Ik kan er slapen in mijn bed van wilde dromen
Ik kan er koken op het vuur dat niet te blussen in me brandt
Maar vooral:
Ik kan er baden in de weelde van mijn eigen groot gelijk
Leven in vrijheid is ongedwongen
Leven in vrijheid, los van terreur
Een vrij leven zonder chain
Aan ketting is allesbehalve vrij
Jouw trek als een Schreeuw om Vrijheid
Verbonden, dus samen één
Mijn leven in vrijheid, ruim 50 jaar
Ooit was ik boos, een beperking
Die zijn weerga niet kent; GEEN…
Ik kan geen informatie meer verdragen,
mijn hoofd zit vol stemmingen en vragen.
De dagen geven rouw op rouw,
ik zit geestelijk in het nauw.
Maar kijk, een duif strijkt neer,
ik zie de bloesem weer,
felrode tulpenkleur, getsjilp…
leven vol fleur.
De vijgenboom krijgt groene blaadjes
als open handjes naar het licht.
Zie ‘loslaten’ in het gezicht,
weer nieuwe kansen komen.
Herinneringen aan zij die gingen
zijn als jaarringen van bomen.
Ze gaan mee in nieuwe dromen,
we zijn erdoor gegroeid, versterkt, gemerkt.
Ons levenslied neemt ons verdriet
in liefde, tederheid en wijsheid op.
We zingen zacht met vrede en vreugde
door Christus’ Troost verlicht.
De Goede Herder heeft ons verdriet-gemis gedragen.
Het aanschijn van de wereld
zet Hij in hemels licht!
Ze vroegen de dichter:
Welke zinnen
geef jij aan vrijheid?
Het werd deze:
Welke
zin
geef jij
aan vrijheid?
losgesmolten uit een ijzige greep
zoeken druppels vrijheid hun weg
oeverloos
richtingloos
niets dat ze weerhoudt
onstuitbaar in hun vrijheidsdrang
verwoestend
wat belemmert
slijten een bedding in
zo ingebed
komt vrijheid ergens
Onder het lichtje
van de strekdam
denk ik aan het
voorbijgaande.
Meanderend tussen
oorlog en vrede
stroomt de rivier,
angstvallig ingedamd
Een bom bedoeld
voor de bruggen
raakte de Boompjes,
ruïneerde zijn huis
Zijn ring, zijn ring
Ook weg, alles weg
Dit Duitse water
bluste Rotterdam
Het puin van de stad
versterkte de kribben
In het late licht
glanzen natte stenen
Even een schittering
Vind ik een ring?
De zon ontwaakt
Drie witte stenen* lichten op
Een musje tjilpt, verbreekt even
De overvolle stilte
De witte stenen glanzen licht
Staan naast elkaar met onderop
Verse aarde met lentebloemen in volle bloei
Of in ontspringende knop
Wij staan daar stil, mijn moeder en ik, en elke keer
Ontroert het ons weer
De witte stenen vertellen voor eeuwig
Het verhaal van drie jonge mannen
35, 24 en 21 jaar
Drie namen vol strijd en moed en alles gegeven
Gingen niet terug
Mochten het niet overleven
Ze bleven
En zoals elk jaar staan wij ook deze keer
Bij 75 jaar, extra dankbaar stil
Mijn moeder in gedachten, en ik
En zoals elke keer
Ontroert het ons weer
* Deze drie oorlogsgraven bevinden zich op de algemene begraafplaats aan de Westerweg te Alkmaar, ter herinnering aan G.T. Allenby – Alde Seaman SS Pacific, sergeant H.P.Shipley – Pilot Royal Air Force en sergeant D.A. Cruickshank – Observer Royal Air Force.
de trein naar het oosten
benauwd en volgepropt
geen ramen
niet wetend wat wacht
geschreeuw een duim
goede kant slechte kant
je naam wordt een nummer
op je linker onderarm
kaalgeschoren in gestreepte kleding
aan honger geen gebrek
geen vader geen moeder
op overleven aangewezen
krankzinnige pesterijen
medische experimenten
murw en uitgeput
hopend op bevrijding
eenmaal terug in Mokum
vindt je geen thuis geen rust
iedereen is dood
vrijheid voelt schuldig
omdat je in leven bleef
nooit heeft de oorlog je verlaten
Mijn vader vluchtte
Ergens uit een kamp in Duitsland
Terug naar Nederland
Hij vluchtte met een vriend
Op een nacht weggeslopen
Vanonder kapot gaas door modder gekropen
Ver weg uit het zicht
Van bewegend seinlicht
En rennen en rennen en heel lang lopen
Gespannen luisteren en hopen
Dat voetstappen ver weg bleven
Angstzweet hen niet zou prijsgeven
Nachtgeluiden alleen dieren omschreven
Wolken en lucht maanloos
Veilig donker bleven
Mijn vader vluchtte en vocht
Vocht voor zijn leven
Pap… hoe is dat gegaan
Pap, hoe ben je teruggegaan, die vriend…
Pap…
Maar er werd niet over gepraat, antwoorden kwamen niet
Bleven verscholen en verstopt in afgeschermd verdriet
Alleen op 4 mei in die ene minuut
Sprak hij een intens verdrietig, woordeloos saluut
stilstaan op vier mei
dat slechts twee minuten duurt
gedachteloos vrij
bestaan er oude zeeën
of is elke golfslag nieuw?
in een ruimdenkende oceaan
slaat met de golfslag van de tijd
de oude Adaam van de rassenwaan
op het veroverde strand van vrijheid
ruimdenkend of principaal
woedezoekers op elk terrein
handhaven hun angst voor verandering
tot strekdam voor eigen gelijk
in klagende golven wordt vrijheid
van meningsuiting opgerekt tot
kwetsen en zaaien van haat
waarom geen stromen verleggen
nieuwe beddingen scheppen op
oude waarden gloren nieuwe gronden
hier geen haast op weg naar de dood
we zalven de zere knieën
voor we de trap op gaan
daar wordt op de vlucht voor de dood
wie door de knieën zakt
op de rug mee gedragen
hier is het oud worden in albasten vrijheid
wij wassen onze ziel
met jonge mensen
daar wast men wonden van kinderen
houdt ze onderweg
zo lang het kan
hier maken we op weg naar de dood
nog plannen om een dagje
naar het strand te gaan
daar beneemt een navigatievergissing
mensen in ziekenhuizen
alsnog hun toekomst
waar wij naar het einde de ogen open
houden om ons als we genoeg weten
in het zand te vlijen
houden kinderen daar om niet gezien
te worden beide handen
voor hun ogen
Een schaduw valt over het landschap
als op vier mei in de avond
de klok acht keer slaat.
Mensen zijn in gedachten,
wachtend op wat er komen gaat,
als gemeenschap samengekomen,
Kan het niet steeds
hier en nu
en elk moment
opnieuw ontstaan,
als de mens niet heeft begrepen
wat de basis is van zijn bestaan?
“Oh, Bron van Licht”,
in mijzelf geroepen,
in nood vragend naar haar bestaan,
toen er geen Licht meer was,
slechts duister
een niet verder kunnen gaan.
Ieder mens is blijven twijfelen
of het geluk dat op hem wacht
in zichzelf wel ligt besloten
ook in de diepste, donkerste nacht.
Juist dan kan in een flits
een straal worden herkend,
van Licht, van Liefde