Dit jaar is er voor de achtste keer een “PoëzieTourdeWaal” (PTDW) op Bevrijdingsdag donderdag 5 mei. Dichter en organisator Thom Ummels maakt dan opnieuw een tour met regionale dichters langs de Waal.
Het thema is “Dichters verbonden in vrijheid”. Vrijheid in brede zin: vrij zijn, vrijheid zoeken, vrijheid van meningsuiting, losmaken, vrij voelen. Maar in deze tijd zeker ook de vrijheid zonder oorlog en bezetting. De dichters komen op locaties waar publiek aanwezig is en er ook andere activiteiten zijn in het kader van de Tour de Waal.
Het tourschema:
13:15 uur Zuilichem
13:15 uur Stroomhuis Neerijnen
14:30 uur Kerk Heesselt
14:45 uur Slot Loevestein
15:30 uur Varik
16:45 uur Zaltbommel
Dichtersgroep
De dichtersgroep bestaat dit jaar naast Thom Ummels uit Martin Walton (stadsdichter Culemborg), Fred Eggink (stadsdichter Buren), Esther van Empel uit Nieuwaal en tourroutinier Marcel Vaandrager (oud-stadsdichter Werkendam).
Martin Walton
Martin Walton is in 2022 stadsdichter van Culemborg. Daar woont hij in de ecologische wijk Lanxmeer. Hij is in 1953 in Corpus Christi, Texas geboren. Na een verblijf in Berlijn heeft hij in Leiden theologie gestudeerd. Hij is werkzaam geweest als geestelijk verzorger in de GGZ in Deventer en hoogleraar geestelijke verzorging in Groningen (PThU).
Esther van Empel
Vanaf jonge leeftijd is Esther al een dromerige vrijbuiter.
Veel gedichten van haar hebben overeenkomsten met elementen uit de natuur, omdat die blijft verwonderen en relativeert door de wisselende seizoenen.
In haar tuin in Nieuwaal bloeien en verwelken gevoelens en poëtische mijmeringen. “Ik plant er bloemen en pluk er soms zelfs n gedicht”, aldus Esther.
Marcel Vaandrager
Marcel is geboren Rotterdammer en familie van dichter C.B. Vaandrager (tijdgenoot van Jules Deelder). Hij organiseert kunst- en cultuurevenementen en treedt veel op. Voor het theater bedacht hij een concept voor een avondvullend programma met conferences, mijmeringen en luistermuziek. Marcel schrijft columns en is uitgever van dichtbundels, kunst- en andere bijzondere boeken. Hij is de eerste officieel aangestelde Dorpsdichter van de vijf dorpen van Werkendam en oprichter van het Nederlands Dichters Podium.
Thom Ummels
Thom is de initiatiefnemer en organisator van de PoëzieTourdeWaal.
Hij is dichter, tekstschrijver en presentator en veelzijdig actief op cultureel en maatschappelijk gebied. Thom is oprichter en voorzitter van Sunsation, het unieke poëziefestival in en rondom het landart object Observatorium Robert Morris bij Lelystad. Tevens is hij bestuurslid van de Nationale Stadsdichtersdag. Thom Ummels heeft een aantal dichtbundels op zijn naam staan. Poëtische teksten van hem zijn onder meer te zien in Zaltbommel in de “Fiepstunnel” en het Coöperatiehuis van de Rabobank.
Fred Eggink
Fred Eggink is oud-journalist. Hij heeft een aantal musicals en openluchtspelen (BurenToenTheater) geschreven. In de coronaperiode schreef de Zettenaar elke dag een gedichtje, hetgeen geresulteerd heeft in drie bundels met elke keer 100 gedichtjes. Sinds een jaar is hij stadsdichter van Buren.
“Ik heb dit jaar met name gekozen voor (oud)stadsdichters”, aldus Thom Ummels. “Zij hebben een bijzondere plek in de gemeentelijke samenleving. Als bestuurslid van de Nationale Stadsdichtersdag merk ik, dat het stadsdichterschap steeds meer gaat leven. Op een bijzondere dag als Bevrijdingsdag kunnen zij ook een poëtische inkleuring geven aan de Tour de Waal”.
Belangstellende dichters uit Zaltbommel en omgeving zijn overigens welkom om aan het eind van de PTDW in Zaltbommel hun gedichten te komen voordragen. Zij kunnen zich melden via het emailadres: poezie@tourdewaal.nl.
En weer klinkt het eeuwenoud lied
luid en angstaanjagend.
Neem de wapens op
bestrijd elkaar
sla de vrijheid neer.
Geen besef
geen benul
van mensenlevens
van kinderdoden
van weerloze baby’s
in buiken van
onschuldige moeders.
Oorlog is niet van mensen
oorlog is van tirannen
verslaafd aan de macht
slavendrijvers van het kwaad.
Niet de mensen
niet de soldaten
het zijn de leiders
die doen lijden.
Wanneer komt er een einde
aan bloeddorstigheid
aan onstuitbare honger
naar overheersing.
Ik denk na
ik word somber
huil mijn tranen
tranen die blijven vallen
in een oceaan van vocht.
Is de hoop ijdel
is de droom een illusie
komt er ooit vredig ontwaken
in een wereld met respect
voor volkeren
voor culturen
voor mensen
mensen.
natuur verkleurt
in vredestijd
pastelkleurige
patronen
vol babyrose en
babyblauw
bloeiende magnolias
langs wolkenloze
lente lucht
in geboortetinten
waar ik zo van hou
buiten de donkere
lijntjes
vecht
vlekt
veegt
een nieuwe tijd en
vergroeit met
een moment van gesnoeide rouw
toch weldra verdrijft
een nieuw seizoen scheutig
ongekozen kleuren
en knoppen zullen verschijnen
vol nieuw
levenslustig blad
nog niet vast te leggen
zo groeizaam
de voorjaarsregen
aquarelleert dan
na verdriet
verwondering
in ons onbegrepen
geverfde
vrijheid overvolle bestaan
Ik heb ze gezien, de ogen,
ze zeggen niets en veel,
je leven in een tas gepropt,
gevlucht met het mes op de keel.
Ik heb ze ook zien twinkelen,
bij het krijgen van wat dingen,
en van de liefde even, die
de waarheid doet verdringen.
We moeten de ogen niet sluiten
en met bloedend hart,
op 5 mei, dan blijft bij mij
de vlag steken op driekwart.
Appelmoes peper zout
koffiemelk.
Díe geef je door.
Vrijheid geef je
door actief respect te tonen
voor andere meningen.
Vrijheid
een regenboog
bruisend palet van opinies
plaats genoeg voor iedereen.
Vrijheid is kwetsbaar broos
onze betere ik
ons verplaatsen in de ander
respect
voor niet-gedeelde meningen.
Vrijheid is
ons virtuele gen dat wij doorgeven
door er onvoorwaardelijk naar te leven.
Vrijheid is een werkwoord.
rood brandend rood oranje geel paars
licht de hemel op boven de stad
de torens van toewijding en overleg
tonen hun profielen als markeerpunten
daar verzamelen zich monden tot gesprek
daar harten tot liefde of vermoeden ervan
zoekend in woord en daad naar wat wij delen
rood brandend rood oranje geel paars
licht de rivier op onder de brug
de rimpels van stroming en wind
tekenen lagen in bespiegelingen
daar stroomt alles onophoudelijk
daar neigt het licht maar niet zonder belofte
wachtend in weer en wind op een nieuwe dag
rood brandend rood gloeiend fel scherp
woedt licht in ons midden
de pelgrims van vlucht en ontheemding
de dragers van hoon en vernedering
daar vraagt men erkenning
daar verwacht men wat eerlijk is
verlangend in vuur en vlam naar veerkracht