Tour de Waal op de basisschool

In maart kregen leerlingen van een aantal scholen in Rivierenland ‘vrijheidsles’. Het lesprogramma Keuzevrijheid is het resultaat van samenwerking van het Regionale Archief Tiel, Welzijn Bommelerwaard en Tour de Waal.

Na het bekijken van de film De Tweede Wereldoorlog in 7 minuten gaan kinderen van groep zeven van de basisschool aan het werk met bronnenonderzoek. Zelf onderzoek doen door nauwkeurig een krantenartikel en enkele brieven van de gemeente uit die tijd te bestuderen (met een vergrootglas!), en vragen te beantwoorden.

Dilemma’s
In de tweede les volgt het nadenken over dilemma’s, moeilijke keuzes in oorlogstijd. De kinderen wordt de vraag gesteld: ‘Wat zou jij doen?’ Dina staat voor de keuze of ze een huilende Duitse soldaat mag troosten of niet. Haar vader had gezegd dat ze helemaal niks mocht zeggen tegen die ‘moffen’. Maar ja, hij is nog zo jong…

Waarden
In Zaltbommel zitten de leerlingen van CBS De Leiboom in een kring. Gastdocent Vincent Wibier begint het gesprek met vragen naar waarden. Wat zijn dat eigenlijk? Hij geeft een voorbeeld: op de weg naar school staan verkeersborden met de tekst: SCHOOLZONE en MATIG UW SNELHEID. Als samenleving vinden wij dat het leven waardevol is en beschermd moet worden. Dat is een van onze WAARDEN. Al gauw ligt de grond bezaaid met gele memo-papiertjes met daarop woorden als respect, vriendelijkheid en eerlijkheid. Er volgen er steeds meer: tolerantie, solidariteit, naastenliefde, medelijden, onafhankelijkheid, beleefdheid, liefde…

De bezetter vertrapt onze waarden
Het gesprek over waarden loopt ten einde als de gastdocent plotseling opstaat en bewust over de verzamelde papiertjes loopt: “In 1940 valt het Duitse leger Nederland binnen en vertrapt onze waarden. Vanaf dat moment gelden onze waarden niet meer en moet er gehoorzaamd worden aan het gedachtegoed van het Nationaal Socialisme.”

Het verzet
Natuurlijk komt ook het verzet aan bod en de dilemma’s die dat oplevert. Steeds weer die vraag: ‘Wat zou jij doen?’ En wat kunnen de gevolgen zijn van jouw keuze?
Een distributiekantoor overvallen of niet? De Jodenster dragen of onderduiken? Moeilijke keuzes.

Gedichten
In de derde les van dit speciale lesprogramma gaan de leerlingen gedichten maken. Want soms heb je alleen nog de taal om in de strijd te gooien of om je gevoelens te uiten. In de vrijheidskrant die half april verschijnt kun je enkele van die gedichten lezen.